Nguồn logo: American Society of Human Genetics
85% học sinh Aralia đạt giải cao trong các cuộc thi viết
1. Cuộc thi Viết Luận Ngày DNA là gì?
Giới thiệu
Cuộc thi Viết Luận Ngày DNA là sự kiện thường niên do Hiệp hội Di truyền Học Hoa Kỳ (ASHG) tổ chức nhằm hưởng ứng Ngày DNA Quốc gia. Ngày DNA đánh dấu sự hoàn thành của Dự án Bộ gen Người vào tháng 4/2003 và sự khám phá ra cấu trúc xoắn kép DNA vào năm 1953.
Các mốc thời gian của cuộc thi
- Ngày 6 tháng 1, năm 2025: Mở cổng nộp bài
- Ngày 5 tháng 3, năm 2025: Đóng cổng nộp bài
- Ngày 25 tháng 4, năm 2025: Công bố người chiến thắng và các giải khuyến khích
Lệ phí tham gia
Cuộc thi miễn phí tham dự.
Câu hỏi
Câu hỏi cho cuộc thi năm 2025 là:
Trí tuệ nhân tạo (AI) với hệ thống máy tính tiên tiến có thể phân tích dữ liệu lớn một cách nhanh chóng. Hiện nay, AI đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực y tế, từ chẩn đoán bệnh đến đề xuất phương pháp điều trị. Các chuyên gia còn sử dụng AI để hỗ trợ giải thích kết quả xét nghiệm di truyền, nhằm xác định nguy cơ mắc bệnh và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bạn cần thực hiện xét nghiệm di truyền, bạn có muốn AI hỗ trợ giải thích kết quả của mình không?
(Artificial intelligence (AI)—advanced computer systems that can quickly analyze large amounts of data—is being used in many areas of healthcare, from diagnosing diseases to recommending treatments. Now, experts are also using AI to help interpret genetic testing results, which examine your DNA to understand your risk for certain diseases or guide treatments. If you had to undergo genetic testing, would you want AI to be used to help make sense of your results?)
Trong bài luận của bạn, vui lòng trả lời các câu hỏi sau:
- Khi nào việc sử dụng AI sẽ hữu ích trong việc đọc hiểu kết quả xét nghiệm di truyền của bạn?
(When do you think using AI would be helpful in understanding your genetic test results?) - Những rủi ro nào AI có thể gây ra khi được ứng dụng trong y tế?
(What risks or harms do you think using AI could pose in healthcare?) - Bạn muốn AI cung cấp thông tin gì khi phân tích thông tin di truyền của mình? So sánh với thông tin từ các xét nghiệm di truyền thông thường.
(What information would you want to learn from AI for analysis of your genetic information? Consider in comparison to the information provided in standard genetic test results.)
Giải thưởng
- Giải Nhất: 1.000 USD + 1.000 USD tiền tài trợ tài liệu di truyền
- Giải Nhì: 600 USD + 600 USD tiền tài trợ tài liệu di truyền
- Giải Ba: 400 USD + 400 USD tiền tài trợ tài liệu di truyền
- Giải Khuyến Khích: 100 USD (cho 10 học sinh)
2. Các điều kiện và yêu cầu của cuộc thi DNA Day Essay Contest
Đối tượng tham gia: Học sinh trung học từ lớp 9 đến lớp 12, bao gồm học sinh quốc tế và học sinh học tại nhà (homeschool). Đối với học sinh học tại nhà, giáo viên, người quản lý hoặc phụ huynh sẽ là người nộp bài.
Bài luận: Phải viết bằng tiếng Anh, không quá 750 từ và sử dụng trích dẫn chuẩn APA hoặc MLA.
3. Tiêu chí đánh giá của ban giám khảo
Tiêu chí | Điểm |
Độ chính xác của nội dung khoa học | 0-6 |
Sử dụng bằng chứng để hỗ trợ cho luận điểm; và tập trung vào chủ đề đã chọn | 0-6 |
Chất lượng viết (cấu trúc, ngữ pháp, chính tả) | 0-5 |
Tài liệu tham khảo và cách trích dẫn | 0-3 |
Tổng điểm tối đa | 0-20 |
Những quy định quan trọng
- Bài luận phải được nộp bởi giáo viên hoặc người quản lý và được viết bởi học sinh trung học (lớp 9-12). Nếu học sinh học tại nhà, phụ huynh có thể nộp bài thay cho con.
- Chỉ chấp nhận bài dự thi cá nhân; không cho phép các bài dự thi theo nhóm. Mỗi học sinh chỉ được nộp một bài luận duy nhất.
- Bài luận phải viết bằng tiếng Anh và giới hạn tối đa 750 từ (bao gồm cả trích dẫn trong văn bản, nhưng không tính danh sách tham khảo).
- Để đảm bảo đánh giá công bằng, tên học sinh không được xuất hiện trong bài luận.
- Mỗi bài luận phải có ít nhất một tài liệu tham khảo. Các tài liệu này cần được trích dẫn rõ ràng trong nội dung và liệt kê đầy đủ trong danh sách tham khảo.
- Trích dẫn có thể theo định dạng APA hoặc MLA. Không giới hạn số lượng tài liệu tham khảo, nhưng cần tránh quá lạm dụng (ban giám khảo ưu tiên đánh giá quan điểm của học sinh hơn là chỉ dựa vào nguồn tham khảo).
- Ban giám khảo cũng sẽ xem xét chất lượng của các nguồn tài liệu khi chấm điểm.
- Các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như AI không được ghi nhận là tác giả của bài luận vì việc ghi tên tác giả đồng nghĩa với việc phải chịu trách nhiệm về nội dung, điều mà AI không thể đảm nhận. Nếu học sinh sử dụng công cụ LLM, phải ghi rõ việc sử dụng này trong phần tham khảo.
Khám phá tiềm năng viết luận: Học sinh tham giá các khoá luyện viết thi đấu của Aralia rất thường xuyên đạt giải cao
4. Cách khiến bài luận nổi bật trong cuộc Thi Viết Luận Ngày DNA
Tham khảo bài luận từ các năm trước:
Mặc dù các bài luận trước đây viết về những chủ đề khác, việc đọc những bài này sẽ giúp bạn hiểu cấu trúc và phong cách viết của những bài luận đã đạt giải. Năm ngoái, chủ đề là thảo luận về phương pháp lấy mẫu trong nghiên cứu DNA đã gây ra sự thiên lệch như thế nào trong kết quả nghiên cứu bộ gene và tính đáng tin cậy khi nghiên cứu các quần thể khác trên thế giới. Danh sách đầy đủ các bài luận đoạt giải có thể tìm thấy tại đây.
Lea Andrew, một học sinh lớp 12, người đạt giải Nhất cuộc thi Viết luận DNA Day năm 2021, đã sử dụng cấu trúc sau:
Mở bài:
Tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao hơn do Covid-19 ở các cộng đồng thiểu số đã làm nổi bật sự bất bình đẳng về y tế ở Mỹ và Anh (1,2). Những nguyên tắc và giá trị đã được đề ra nhằm hướng dẫn nghiên cứu bộ gene, với mục tiêu đảm bảo rằng những tiến bộ trong nghiên cứu phải mang lại lợi ích công bằng cho tất cả các cộng đồng (3-5). (Greater morbidity and mortality rates of Covid-19 in minority populations have highlighted continuing health disparities in the US and UK (1,2). Principles and values have been promoted to guide genomic research, recognising as an ethical imperative, that advances should benefit all populations equitably (3-5).) Tuy nhiên, nghiên cứu bộ gene được bắt đầu ở các quốc gia có thu nhập cao, sử dụng các mẫu chủ yếu từ những người có gốc gác châu Âu. Mặc dù chỉ chiếm khoảng 16% dân số thế giới, những người có nguồn gốc châu Âu lại chiếm 80% số người tham gia nghiên cứu bộ gene (6,7). Sự mất cân bằng này có thể làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng trong chăm sóc sức khỏe ở các cộng đồng đa dạng. (Genomics research was initiated by high income countries using samples mainly from individuals of European ancestry. Approximately 16% of the world’s population is accounted for by individuals of European ancestry, but they disproportionately comprise approximately 80% of all genomic study participants (6,7). This imbalance could exacerbate existing health disparities among diverse populations.) | Phân tích: Tác giả đã nêu ra thực trạng bất bình đẳng y tế do đại dịch, trong khi các nghiên cứu bộ gene trước đó tuyên bố sẽ mang lại lợi ích cho tất cả cộng đồng. Sau đó, tác giả đặt câu hỏi về sự chênh lệch giữa tỷ lệ dân số gốc châu Âu và tỷ lệ tham gia của họ trong các nghiên cứu này. |
Phần thân bài:
Các nghiên cứu GWAS (nghiên cứu toàn bộ bộ gene) đã xác định hơn 55.000 vùng gene liên quan đến khoảng 5.000 bệnh và đặc điểm (10). Những nghiên cứu này cũng giúp tìm ra các biến thể có thể gây bệnh, chẳng hạn như cơ chế gây ra bệnh tiểu đường loại 2 (11). Trong một nghiên cứu về bệnh cơ tim phì đại (HCM), các biến thể gene được coi là nguy hiểm ở người gốc châu Âu lại được tìm thấy ở những người khỏe mạnh có gốc Phi hoặc không rõ nguồn gốc (12). Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nếu có thêm người Mỹ gốc Phi tham gia nhóm đối chứng, những chẩn đoán sai này đã có thể được ngăn chặn. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã phát triển điểm rủi ro đa gene (PRS) dựa trên dữ liệu GWAS để xác định người có nguy cơ cao mắc bệnh (13-15). Tuy nhiên, một phân tích gần đây cho thấy 67% nghiên cứu PRS chỉ sử dụng mẫu từ người gốc châu Âu (17). (Large-scale genome-wide association studies (GWAS)[…]identified over 55,000 unique genetic regions associated with approximately 5000 diseases/traits have been identified (10). These studies have also led to fine-mapping of potentially causal variants, with insights into mechanisms of diseases such as type 2 diabetes (11). […]In a study of patients undergoing genetic testing for hypertrophic cardiomyopathy (HCM), benign genetic variants, previously categorised as pathogenic for HCM in individuals of European ancestry, were found in healthy individuals, all of whom were of African or unspecified ancestry (12). The study also determined that the inclusion of small numbers of African Americans in control groups would have prevented these misdiagnoses[…] Polygenic risk scores (PRSs) were developed based on GWAS data in order to identify individuals at increased risk for a range of diseases (13-15) These approaches are starting to allow the identification of individuals who could benefit from preventative approaches (16). However, in a recent analysis of the usage and performance of studies that generated PRSs, 67% of the studies used samples exclusively from populations of European ancestry (17). […]) | Phân tích: Ở phần này, học sinh đã cung cấp thông tin nền tảng về nghiên cứu gene và chỉ ra rằng việc chỉ dựa vào dữ liệu của người châu Âu có thể dẫn đến chẩn đoán sai khi áp dụng cho các cộng đồng khác. |
Ngược lại, các nghiên cứu di truyền trên những người có nguồn gốc châu Phi, từ năm 2005, đã cho thấy lợi ích cho nhiều nhóm dân số khác nhau (18,19). Các biến thể mới của proprotein convertase subtilisin kexin 9 (PCSK9), được tìm thấy ở những người gốc châu Phi, giúp giảm lipoprotein mật độ thấp – một chất làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành (CHD) (18). Phát hiện này đã giúp phát triển các loại thuốc ức chế chức năng của PCSK9 (19). Đáng chú ý, những loại thuốc này không chỉ hiệu quả cho người gốc châu Phi mà còn mang lại lợi ích cho nhiều dân số khác trên toàn thế giới. (In contrast, genetic studies of individuals of African ancestry, as early as 2005, have been shown to be beneficial for many populations (18,19). Novel variants of proprotein convertase subtilisin kexin 9 (PCSK9), found in individuals of African ancestry, were shown to reduce levels of low-density lipoproteins, which are known to increase risk of coronary heart disease (CHD)(18). This allowed the development of drugs to inhibit PCSK9 function (19). The benefits of these drugs are not limited to African populations as they are effective for populations worldwide.) Một nghiên cứu gần đây đã giải trình tự sâu bộ gen của 910 người gốc châu Phi và phát hiện ra rằng bộ pangenome thu được có khoảng 10% DNA nhiều hơn (khoảng 300 triệu nucleotide) so với bộ gen tham chiếu hiện tại (21). Ngoài ra, một nghiên cứu khác giải trình tự bộ gen của 929 người từ 54 quần thể trên toàn thế giới đã phát hiện hàng triệu biến thể mới (22). Tất cả các nhóm dân số trên thế giới đều có chung nguồn gốc từ châu Phi (9,19). Dự án 1000 bộ gen (1000 Genomes Project), trong đó các nhà khoa học đã giải trình tự toàn bộ bộ gen của 2.504 người thuộc 26 quần thể trên thế giới, xác nhận rằng người châu Phi có sự đa dạng di truyền cao nhất (6,9). Sự khác biệt về gen của con người phát triển trong quá trình tiến hóa, khi các nhóm dân số phân tách dựa trên nguồn gốc tổ tiên, địa lý, và các yếu tố môi trường (9). Vì vậy, việc thiếu dữ liệu từ các nhóm dân số không thuộc châu Âu trong nghiên cứu di truyền đã khiến các nhà khoa học khó hiểu rõ mối quan hệ giữa bệnh tật và gen, cũng như làm chậm quá trình phát hiện ra những mối tương quan mới. (The diverse human populations all have a common African ancestry (9,19). The 1000 genomes project (20), in which whole genomes were sequenced from 2,504 individuals from 26 populations worldwide, confirmed that African populations have the greatest genetic diversity (6,9). Human genomic variation occurred during evolution into population groups separated by ancestry, geography and other environmental factors (9). A recent deep-sequencing study of only 910 individuals of African ancestry found that the resulting pangenome contained approximately 10% more DNA (around 300 million nucleotides) than the current human reference genome (21). Another recent study sequencing 929 genomes from 54 populations worldwide discovered millions of novel variants (22). Thus, the paucity of non-European data used in genomic research greatly restricts the understanding of relationships between disease and genetics and the discovery of novel correlations.) | Trong phần này, học sinh đã đưa ra một lập luận mới, sử dụng các ví dụ để chứng minh rằng những nghiên cứu di truyền trên người gốc châu Phi không chỉ mang lại lợi ích cho nhóm này mà còn cho nhiều nhóm dân số khác trên thế giới. Bởi lẽ, tất cả các nhóm dân số đều có chung nguồn gốc từ châu Phi. |
Kết luận:
Tóm lại, các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng những biến thể di truyền được phát hiện ở một nhóm dân số không nên được giả định là có mặt ở các nhóm khác (23). Để các nghiên cứu GWAS (nghiên cứu liên kết toàn bộ bộ gen) có thể hữu ích hơn cho các nhóm dân số không thuộc châu Âu, cần phải bao gồm các nhóm dân số này. Tương tự, việc phát triển điểm rủi ro đa gen (PRS) tốt hơn cũng sẽ cần đến dữ liệu từ các nhóm dân số có nguồn gốc tương tự.[..] Đại dịch Covid-19 đã làm nổi bật rằng các nhóm dân số thường bị thiếu đại diện trong nghiên cứu thường có ít niềm tin vào các hệ thống y tế và nghiên cứu, vì vậy họ ít có khả năng tham gia vào các nghiên cứu y học (3,4). Do đó, bên cạnh việc đưa các nhóm dân số đa dạng vào nghiên cứu di truyền, cần có một lực lượng lao động đa dạng hơn để khuyến khích sự tham gia của các nhóm thiểu số (3,4). Việc giáo dục thêm cho các chuyên gia và công chúng về những đặc điểm triệu chứng của bệnh trong các nhóm dân số đa dạng cũng sẽ dẫn đến việc chẩn đoán bệnh, tương quan giữa kiểu gen và kiểu hình, cũng như can thiệp y tế được cải thiện hơn. Overall, recent studies suggest that genetic variants found in one population should not be assumed to be present in others (23). In order for GWAS to be more useful for non-European populations, inclusion of these populations is needed. Similarly, generation of improved PRSs will require the use of data from populations of similar ancestry.[..]. The Covid-19 pandemic has highlighted that historically underrepresented populations are typically less trusting of health and research systems and therefore less willing to participate in medical studies (3,4). Therefore, as well as including diverse populations in genomic research, a more diverse workforce is needed to encourage involvement of minority populations (3,4). Further education of professionals and the general public about the phenotypic characteristics of disease in diverse populations will also ultimately lead to improved disease diagnosis, genotype-phenotype correlations and medical interventions.) | Kết luận nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân tích một nhóm dân số đa dạng hơn trong các nghiên cứu. |
Ví dụ trên cho thấy bài luận có ba phần chính: phần mở đầu, 3-4 đoạn thân bài, và phần kết luận. Trong thân bài, học sinh đã trình bày hai ý kiến: (1) Dù các nghiên cứu châu Âu đã tìm ra nhiều căn bệnh, nhưng vẫn xảy ra chẩn đoán sai khi áp dụng cho các cộng đồng khác. (2) Các nghiên cứu về người gốc Phi đã đem lại nhiều giá trị và giúp phát triển các liệu pháp cho nhiều cộng đồng trên thế giới. Tác giả đã trình bày quan điểm có dẫn chứng từ các nghiên cứu khoa học uy tín để củng cố lập luận và kết thúc bài viết bằng cách nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đa dạng trong nghiên cứu bộ gene.
Cấu trúc bài luận:
- Mở bài: Bạn có thể bắt đầu một cách sáng tạo hoặc mở bài trực tiếp. Ở phần này, bạn cần cung cấp bối cảnh về chủ đề, giải thích vấn đề, sau đó kết thúc bằng một câu luận điểm (thesis statement). Hãy tập trung vào việc cung cấp bối cảnh cho câu hỏi thay vì trình bày ý kiến của bạn.
- Thân bài: Tùy thuộc vào số lượng ý kiến mà bạn có, bạn có thể theo cấu trúc chung bao gồm câu mở đầu, phân tích văn bản và bằng chứng. Đảm bảo không sử dụng góc nhìn ngôi thứ nhất, vì đây không phải là một bài luận cá nhân.
- Kết luận: Ở phần cuối, bạn nên nhắc nhở người đọc về chủ đề bạn đã viết và những điều rút ra từ bằng chứng. Bạn không cần phải trình bày lại mọi thứ trong phần kết luận này, chỉ cần tóm tắt lại những điểm chính.
Trích dẫn nội dung khoa học chính xác và nguồn đáng tin cậy
Cuộc thi luận văn Ngày DNA liên quan đến một chủ đề sinh học/khoa học; vì vậy, mọi nguồn và nội dung sử dụng phải được xem xét kỹ lưỡng và đảm bảo chất lượng tốt trước khi viết bài. Hãy nghiên cứu cẩn thận về chủ đề. Một số nguồn đáng tin cậy mà bạn có thể dựa vào là ProQuest, Nexis Uni, Google Scholar, các công cụ tìm kiếm, Google Books, hoặc thư viện trường bạn. Ngoài sách giáo khoa về sinh học và các môn khoa học khác, các bạn có thể lên website thư viện trường để truy cập vào nhiều tạp chí học thuật không có sẵn miễn phí trên internet. Tổng thể, bạn có thể sử dụng từ khóa liên quan đến chủ đề của mình để tìm kiếm trực tuyến các bài báo học thuật, tài nguyên trên internet, hoặc sách để xác định bối cảnh nghiên cứu của bạn.
Có hàng triệu kết quả trên Internet, và đôi khi bạn có thể bị lạc khi tìm kiếm các bài viết hoặc sách phù hợp cho bối cảnh nghiên cứu. Các bài viết trên internet thường không đáng tin cậy, đặc biệt là khi nói đến các bài báo trên tạp chí hoặc báo. Điều này là do các tác giả không phải là nhà nghiên cứu hay học giả đáng tin cậy trong một lĩnh vực cụ thể và thường xuyên trộn lẫn ý kiến của họ với các sự thật.
Có nhiều kiểu trích dẫn (MLA, APA, Chicago, v.v.) mà bạn có thể chọn; tuy nhiên, đối với bài luận Ngày DNA, bạn sẽ chọn hoặc APA hoặc MLA. Việc trích dẫn nguồn cẩn thận cho thấy sự tôn trọng của bạn đối với tác giả gốc và sự đáng tin cậy của bạn trong việc viết bài nghiên cứu này.
Đừng rơi vào những “cạm bẫy” thường gặp
Cuộc thi luận văn Ngày DNA đã thông báo một số cạm bẫy phổ biến mà các giám khảo đã thấy ở các bài nộp của sinh viên trước đây, hãy cùng xem đó là gì:
- Tập trung quá nhiều vào chi tiết thay vì cung cấp cái nhìn tổng quan rõ ràng.
- Nói quá về tình trạng hiện tại hoặc tương lai của lĩnh vực công nghệ sinh học.
- Ngôn ngữ kỹ thuật không chính xác.
- Thiếu trích dẫn trong văn bản (in-text citations).
- Sử dụng tài liệu tham khảo lỗi thời.
- Sử dụng quá nhiều câu trích dẫn, các danh ngôn.
Aralia là một nền tảng khóa học trực tuyến kết nối học sinh và giáo viên trên toàn thế giới. Các giảng viên của chúng tôi cung cấp cho học sinh một nền giáo dục rất cá nhân hóa để giúp các bạn khám phá và phát triển trong các lĩnh vực mà mình đam mê.
5. Vấn đề thường gặp trong các bài nộp trước đây
- Tập trung quá nhiều vào chi tiết: Việc quá nhấn mạnh vào chi tiết có thể làm mờ đi sự hiểu biết về lập luận tổng thể. Các giám khảo chấp nhận các lỗi chi tiết nhỏ hơn là những sai lầm trong các khái niệm cơ bản và những ý tưởng lớn hơn.
- Khiến mọi thứ trở nên phóng đại: Nói quá về tình trạng hiện tại hoặc tương lai của công nghệ sinh học hoặc khoa học sinh học với những tuyên bố lớn lao.
- Ngôn ngữ kỹ thuật không chính xác: Các giám khảo hiểu rằng sinh viên có thể không biết tất cả các “thuật ngữ khoa học”, vì vậy không cần phải ép buộc sử dụng chúng.
- Thiếu trích dẫn trong văn bản: Không trích dẫn thông tin mà không được coi là kiến thức chung. Nếu thông tin được lấy từ nguồn khác, nó nên được trích dẫn.
- Tài liệu tham khảo lỗi thời: Do tốc độ tiến bộ nhanh chóng của khoa học, các tài liệu tham khảo trên năm năm có thể chứa các quan điểm đã lỗi thời.
- Sử dụng quá nhiều trích dẫn: Trong khi một số trích dẫn là hợp lý, quá nhiều có thể cho thấy tác giả chưa nắm vững chủ đề.
Aralia hiện đang cung cấp khóa chuẩn bị cho cuộc thi luận văn Ngày DNA. Chi tiết về lớp học có thể tìm thấy ở đây.
Ngoài các khóa học học thuật, Aralia còn cung cấp các chương trình Tăng cường Học thuật, Chương trình Nghiên cứu, Chuẩn bị Cuộc thi, và Chuẩn bị Hồ sơ Nghệ thuật để giúp học sinh chuẩn bị cho giáo dục bậc cao hơn và hoàn thiện kỹ năng trong các môn học học thuật không có tại trường của họ.
Các khoá học của Aralia
Trong khóa học này, các gia sư sẽ hỗ trợ học sinh hoàn thành và nộp luận văn từ các khía cạnh sinh học, kết hợp với các phương pháp nghiên cứu và kỹ năng viết luận. Gia sư của chúng tôi có 4 năm kinh nghiệm trong việc thực hành và thiết kế các dự án nghiên cứu sinh học cho học sinh. Ông tốt nghiệp từ Trường Cao đẳng Notre Dame, và hướng nghiên cứu của ông là sinh học tế bào và phân tử, tiến hóa và thần kinh học.