Các giám khảo của các cuộc thi viết đã dành nhiều năm để đọc và đánh giá các tác phẩm. Việc đọc hàng trăm bài viết về cùng một chủ đề có thể trở nên mệt mỏi, đặc biệt nếu các bài nộp có chủ đề, giọng văn và phong cách viết tương tự nhau. Không có gì ngạc nhiên khi những tác phẩm giống nhau rất dễ bị lãng quên và khó có thể được chọn làm tác phẩm đoạt giải. Tuy nhiên, việc trở thành người chiến thắng không khó: bạn không cần phải có một bài viết đầy những từ ngữ hoa mỹ hay cấu trúc phức tạp để giành chiến thắng.
Dưới đây là 5 mẹo để đánh giá tác phẩm của bạn và tăng cơ hội nổi bật trong một cuộc thi viết.
Mẹo 1: Cân bằng giữa miêu tả sống động và "đi thẳng vào vấn đề".
Trong cuốn sách 1Q84, Murakami đã dành gần như một phần ba cuối của tác phẩm để miêu tả cuộc sống hàng ngày của các nhân vật, từ việc đọc sách, nhìn ra ngoài cửa sổ, đến việc đi đi lại lại lo lắng trong căn hộ của họ, chờ đợi người thu tiền đăng ký NHK rời đi. Cuốn sách gây ra tranh cãi cho độc giả: một số thích thú khi được sống trong thế giới của các nhân vật và theo dõi cuộc sống của họ, trong khi một số lại cảm thấy nhàm chán và mong chờ diễn biến tiếp theo. Vẻ đẹp của văn chương nằm ở ngôn từ, vì nó phản ánh ý thức của tác giả trong việc lựa chọn từ ngữ. Tuy nhiên, là một nhà văn trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm chuyên nghiệp, bạn cần hiểu rõ ranh giới mong manh giữa việc miêu tả quá nhiều và quá ít. Tùy thuộc vào giới hạn từ, khi biên tập, hãy thử thách bản thân bằng cách cắt bỏ bớt những phần kể chuyện nền, những miêu tả hoa mỹ và các trạng từ không cần thiết. Bạn nên dành ngôn từ của mình cho những sự kiện sẽ thúc đẩy cốt truyện tiến triển hoặc đem lại những tiết lộ bất ngờ cho câu chuyện.
Mẹo 2: Để nổi bật trong một cuộc thi viết, học sinh nên viết một đoạn mở đầu mạnh mẽ để thu hút đúng đối tượng.
Trước khi viết một đoạn mở đầu hấp dẫn, bạn nên cân nhắc đối tượng độc giả sẽ đọc câu chuyện của bạn và bạn muốn gây ấn tượng với họ như thế nào. Các nhà văn trẻ thường dễ rơi vào bẫy viết về những điều liên quan đến môi trường học đường. Vì tất cả những người tham gia các cuộc thi viết đều đang còn đi học, nên việc nói về trường lớp có vẻ là cách dễ nhất để bắt đầu bài viết của mình. Nhưng càng vượt ra ngoài những bức tường trường học và tình bạn, bạn sẽ càng phát hiện ra nhiều ý tưởng mới mẻ và bất ngờ hơn.
Trong nhiều cuộc thi viết, một cách mở đầu khác mà học sinh thường sử dụng là thời tiết.
“Đó là một ngày nắng đẹp… Đêm hôm ấy thật tối tăm và bão bùng… Trời khá lạnh với gió đông nhẹ và 50% khả năng mưa…”
Thời tiết ấm áp dễ chịu giống như câu “ngày xửa ngày xưa” – một câu chuyện dành cho trẻ con, không phải cho một cuộc thi viết. Theo Joe Craig, tác giả của loạt truyện điệp viên *Jimmy Coates* và giám khảo của cuộc thi viết trẻ National Short Story Week, học sinh nên bắt đầu bằng một trong hai yếu tố, và nếu có thể, thì cả hai: Con người và xung đột, vì đó chính là cốt lõi của bất kỳ câu chuyện nào.
Câu mở đầu của câu chuyện giống như ấn tượng đầu tiên khi bạn gặp một người mới. Bạn sẽ hoặc thích thú với cuộc trò chuyện, hoặc chỉ nghĩ đến cách rời đi càng nhanh càng tốt. Một câu mở đầu mạnh mẽ, đầy tò mò và bất ngờ sẽ cuốn hút người đọc và khiến họ hứng thú hơn với câu chuyện của bạn.
Mẹo 3: Tạo ra mục tiêu rõ ràng cho nhân vật và câu chuyện của bạn.
Hãy luôn ghi nhớ 3 yếu tố C của một tác phẩm viết sáng tạo xuất sắc: rõ ràng (clear), súc tích (concise), và mạch lạc (coherent), đặc biệt trong các cuộc thi viết dành cho học sinh trung học. Đây là những yếu tố quan trọng nhất khi bạn suy nghĩ về câu chuyện và nhân vật của mình. Rõ ràng trong mục tiêu của nhân vật, súc tích trong cốt truyện, và mạch lạc trong cách kể chuyện là điều mà giáo viên của chúng tôi luôn khuyến nghị cho các học sinh tham gia lớp học viết sáng tạo.
Hãy đảm bảo rằng nhân vật của bạn có một mục tiêu hoặc một nhiệm vụ mà họ đang theo đuổi. Lấy ví dụ từ tiểu thuyết *Vòng Quanh Thế Giới Trong Tám Mươi Ngày*. Phileas Fogg là một quý ông giàu có, sống cuộc sống cô độc, và đã tranh cãi về việc liệu có thể đi vòng quanh thế giới trong 80 ngày hay không. Ông quyết tâm chứng minh niềm tin của mình và khám phá những vùng đất khác nhau trên thế giới, với nhiều thăng trầm (chúng tôi sẽ không tiết lộ liệu ông có thành công hay không). Câu chuyện bắt đầu bằng một cuộc phiêu lưu vòng quanh thế giới, và nhân vật có mục tiêu rất rõ ràng.
Cuốn tiểu thuyết chỉ dài 188 trang, nhưng chứa đựng những cuộc trò chuyện và câu chuyện đầy ý nghĩa về phiêu lưu, tình bạn, khó khăn và tình yêu. Lý do đằng sau sự thành công này chính là ba yếu tố C: rõ ràng trong mục tiêu của nhân vật, súc tích trong cốt truyện, và mạch lạc trong cách kể chuyện.
Vì vậy, hãy đảm bảo rằng nhân vật của bạn có một mục tiêu mà họ đang theo đuổi, để người đọc không phải loay hoay tìm ý nghĩa hay thắc mắc tại sao họ lại đọc câu chuyện này. Tìm cách thể hiện câu chuyện thay vì chỉ đơn thuần kể cho người đọc biết những gì họ cần hiểu là yếu tố quan trọng phân biệt nhà văn giỏi với nhà văn chưa tốt.
Mẹo 4: Điểm ngoặt, khoảnh khắc khủng hoảng, nằm ở đâu?
Trong nghệ thuật kể chuyện, đặc biệt là ở những khoảnh khắc điểm ngoặt, đây là lúc bạn có thể làm cho cốt truyện trở nên hấp dẫn hơn và khiến người đọc tò mò về diễn biến tiếp theo. Mỗi quyết định mà nhân vật đưa ra đều có kết quả và hệ quả của nó, hoặc nó mang lại thành công hoặc đẩy nhân vật vào thất bại. Một nhà văn cần biết cách dẫn dắt người đọc vào câu chuyện và tiết lộ những thay đổi khiến họ tò mò về các quyết định khác nhau, về những hậu quả có thể xảy ra, và cảm thấy hứng thú với lựa chọn của nhân vật tại thời điểm đó.
Ngay cả trong một câu chuyện cổ tích đơn giản như *Cô bé Lọ Lem*, cũng có một điểm ngoặt khi cô muốn thoát khỏi sự đàn áp của mẹ kế và các chị kế, và cô quyết định kết hôn với hoàng tử. Dù tình huống có ra sao, thì một điều gì đó phải thay đổi sau quyết định của nhân vật.
Mẹo 5: Hoàn thiện phần kết.
Câu chuyện chỉ kết thúc khi bạn, với vai trò là nhà văn, đặt dấu chấm hết cho nó. Khi tham gia một cuộc thi viết, dù bạn viết truyện ngắn hay tác phẩm hư cấu dài hơn, bạn đều cần một phần kết. Chúng tôi hiểu rằng việc viết một kết thúc hoàn hảo là rất khó, bởi vì một cái kết cần “buộc gọn các chi tiết còn dang dở, nhưng không quá chặt chẽ.” Các giám khảo thường cảm thấy khó chịu khi gặp phải những câu chuyện ngắn hoặc tác phẩm hư cấu xuất sắc nhưng lại bị bỏ dở, không rõ ràng. Họ không biết chuyện gì sẽ xảy ra với nhân vật, hay câu chuyện sẽ kết thúc ra sao. Nhà văn có không gian để thể hiện sự sáng tạo của mình, nhưng người đọc cần cảm nhận được sự hoàn chỉnh và thỏa mãn sau khi đọc xong câu chuyện.
Đạo diễn vĩ đại Alexander Mackendrick từng nói: “Nếu bạn có một phần mở đầu nhưng chưa có phần kết, thì bạn sai rồi. Bạn không có phần mở đầu đúng.” Ông cũng nói thêm: “Không có phần kết sai, chỉ có phần mở đầu sai.”
Khi lên kế hoạch cho câu chuyện của mình, bạn nên có một phần mở đầu mạnh mẽ và một phần kết cũng mạnh mẽ không kém, cùng với quá trình dẫn dắt từ điểm A đến điểm Z. Kết thúc có thể khó khăn, nhưng cuối cùng, chúng luôn xứng đáng với nỗ lực.
Năm mẹo này sẽ giúp bạn tham gia các cuộc thi viết dành cho học sinh trung học, và chuẩn bị cho bạn cơ hội giành các giải thưởng viết tiềm năng. Hàng năm có rất nhiều cuộc thi viết, như Princeton Ten Minute Play Contest, Scholastic Art and Writing Awards ở Hoa Kỳ, chỉ để kể một vài cái tên tiêu biểu.
Chúng tôi chuẩn bị ra mắt chương trình luyện thi cho Cuộc Thi Viết (Writing Competition Preparation program), where học sinh sẽ cải thiện kỹ năng viết và nộp bài dự thi cho các cuộc thi sau:
- Cuộc thi Biên tập của The New York Times (The New York Times Editorial Contest)
- Cuộc thi Tiểu thuyết và Tiểu luận Tom Howard/John H. Reid (Ocean Awareness Contest)
- Cuộc thi Nhận thức về Đại dương (Ocean Awareness Contest)
Các gia sư viết của Aralia là những giáo viên và giáo sư đầy cảm hứng, luôn cam kết với sự thành công của học sinh. Họ đều được công nhận trong lĩnh vực của mình hoặc hiện đang giảng dạy tại các trường trung học, cao đẳng và đại học hàng đầu tại Mỹ.
Học sinh sẽ học về những sắc thái của ngôn ngữ, bao gồm ngôn ngữ tượng hình, cấu trúc hiệu quả và các hình thức cụ thể để áp dụng cho tác phẩm của mình. Học sinh sẽ được làm việc trực tiếp với cả văn bản văn học và truyền thông để lên kế hoạch và viết tác phẩm của mình.
